اسید لاکتیک چیست و از کاربردهای آن چه می دانید؟

اسید لاکتیک چیست؟ اسید لاکتیک یک اسید آلی (C3H6O3) است که به ویژه در بافت عضلانی به عنوان محصول جانبی گلیکولیز بی هوازی وجود دارد و معمولاً توسط تخمیر باکتریایی مواد کربوهیدراتی تولید می شود و به ویژه در غذا و دارو و در صنعت استفاده می شود.

به عبارت دیگر اسید لاکتیک یک اسید طبیعی است که در ماهیچه‌ها و گلبول‌های قرمز خون به ‌خصوص در حین ورزش شدید تولید می‌شود. به این دلیل که لاکتات می تواند بدون استفاده از اکسیژن به انرژی تبدیل شود.

علاوه بر این که در بدن انسان یافت می شود یک اسید بی رنگ که در محصولات تخمیری یا شیر ترش مانند ماست تشکیل می شود. تخمیر اسید لاکتیک به تولید غذاهای حاوی باکتری های پروبیوتیک سالم کمک می کند.

اسید لاکتیک همچنین ممکن است در غذاهای فرآوری شده مختلف، معمولاً به عنوان یک ماده تنظیم کننده pH یا به عنوان یک نگهدارنده (به عنوان آنتی اکسیدان یا برای کنترل میکروارگانیسم های بیماری زا) یافت شود.

اسید لاکتیک از نظر شیمیایی شبیه اسید استیک است، با این تفاوت که اسید لاکتیک دارای گروه الکلی است که به کربن دوم متصل است. اسید لاکتیک کایرال است و دارای دو ایزومر نوری (S) -اسید لاکتیک و (R) -اسید لاکتیک است. در طبیعت، ایزومر (S)-  بسیار رایج ترین است.

خواص شیمیایی و فیزیکی اسید لاکتیک

اسید لاکتیک یک اسید با وزن مولکولی کم، نقطه جوش 122 درجه سانتیگراد در شرایط استاندارد و فشار بخار حدود 10 Pa در دمای اتاق است. اسید لاکتیک ده برابر اسیدی تر از اسید استیک است که با تمایل به از دست دادن یک پروتون اندازه گیری می شود. این به اسید لاکتیک حتی در غلظت های کم طعم ملایم و اسیدی می دهد.

اسید لاکتیک در غذاها

اسید لاکتیک چیست؟ اسید لاکتیک در برخی از غذاهای تخمیر شده وجود دارد زیرا باکتری های اسید لاکتیک در محصولات لبنی کشت شده (یا محصولات شیر ترش) مانند ماست و کفیر یافت می شوند. این اسید از طریق تنفس بی هوازی که توسط سویه های باکتریایی مانند لاکتوباسیلوس و غیره انجام می شود، تشکیل می شود.

تخمیر اسید لاکتیک که به تولید غذاهای پروبیوتیک کمک می کند، یک فرآیند متابولیک است که در آن گلوکز و سایر قندهای شش کربنه به انرژی سلولی و متابولیت لاکتات تبدیل می شوند. تخمیر اسید لاکتیک طولانی ‌ترین فرآیند تخمیر است.

تولید اسید لاکتیک در بدن

هنگامی که سطح اکسیژن بدن شما پایین است، مانند هنگام ورزش شدید، کربوهیدرات ها برای تولید انرژی تجزیه می شوند. این فرآیند اسید لاکتیک تولید می کند. ماهیچه های در حال کار از طریق فرآیندی به نام گلیکولیز به صورت بی هوازی از گلوکز انرژی تولید می کنند. گلیکولیز زمانی اتفاق می‌افتد که گلوکز تجزیه شود یا به ماده‌ای به نام پیروات متابولیزه شود.

بدن به طور موقت پیرووات را به لاکتات تبدیل می کند که به تجزیه گلوکز و تولید انرژی در طول دوره های کوتاه تمرین شدید اجازه می دهد تا ادامه یابد.

سطح طبیعی اسید لاکتیک در خون زمانی که در خون وریدی اندازه گیری می شود بین 0.5-2.2 میلی اکی والان در لیتر ( mmol/Lیا mEq/L) است. در خون شریانی این مقدار بین 0.5-1.6 میلی مول در لیتر است. اندازه‌گیری‌های شریانی معمولاً دقیق‌تر هستند.

اسید لاکتیک چیست؟ اسید لاکتیک در طول تمرینات هوازی سخت در مقادیر بالاتر از حد معمول تولید می شود زیرا فعالیت بدنی شدید باعث می شود ماهیچه ها به اکسیژن بیشتری نیاز داشته باشند. هنگامی که ورزش به اندازه کافی شدید باشد که باعث تقاضای زیادی برای اکسیژن شود که ریه ها و قلب نتوانند با آن مقابله کنند، اسید لاکتیک در خون تجمع می یابد. سطح اسید لاکتیک در برخی از شرایط زیر افزایش می یابد:

• در طول ورزش شدید (این شایع ترین دلیل در میان بزرگسالان سالم است).
• وقتی فردی نارسایی قلبی، نارسایی کبد یا آمبولی ریه را تجربه می کند. به عنوان مثال، کبد به طور معمول اسید لاکتیک را تجزیه می کند، اما زمانی که آسیب دیده یا از کار بیفتد، این فرآیند دچار اختلال می شود.
• هنگامی که یک عفونت شدید مانند سپسیس ایجاد می شود.
• زمانی که فردی دارویی به نام متفورمین (که معمولاً برای مدیریت دیابت تجویز می شود) مصرف می کند.
• در پاسخ به کم آبی شدید و یا گرمای بیش از حد.
• به دلیل شرایطی که بر خون تأثیر می گذارد، مانند کم خونی شدید یا لوسمی.
• به دلیل مسمومیت با مونوکسید کربن، مسمومیت با الکل یا مسمومیت ناشی از مصرف مواد شیمیایی مانند ضد یخ (اتیلن گلیکول).
• به دلیل کمبود مواد مغذی، از جمله کمبود تیامین یا ویتامین B.