تتراکلرواتیلن چیست و چه کاربردی دارد؟

تتراکلرواتیلن یک ترکیب شیمیایی آلی است که به عنوان پرکلرواتیلن نیز شناخته می شود. این ماده به طور گسترده در خشکشویی پارچه ها استفاده می شود. این یک ترکیب یک هالوژن آلی مایع بی رنگ است که بوی شیرینی دارد به همین دلیل افراد می توانند حضور آن را حتی در غلظت ppm1 تشخیص دهند. این ماده شیمیایی متراکم تر از آب است. غیر قابل اشتعال است و به عنوان یک حلال خوب برای ترکیبات آلی عمل می کند. این ترکیب فرار و بسیار پایدار است و با آب واکنش می دهد و دی کلرومتان و اکسیژن را تولید می کند.

ویژگی های خاص تتراکلرواتیلن

مولکول های تتراکلرواتیلن دارای دو اتم کربن هستند که توسط پیوندهای کووالانسی دوگانه و چهار اتم کلر با پیوندهای تک کووالانسی به یکدیگر متصل شده اند.

• نام های دیگر این ترکیب شیمیایی تتراکلرواتن و پرکلرواتیلن است.
• این ماده به عنوان حلال و پاک کننده در خشک‌ شویی استفاده می‌ شود و به همین دلیل «مایع خشک ‌شویی» نیز نامیده می‌شود.
• یک حلال آلی پایدار است که شفاف است و بویی شبیه کلروفرم دارد.
• مایکل فارادی اولین کسی بود که این ترکیب را در سال 1821 تولید کرد.

به دلیل سرطان زایی و توانایی این ماده شیمیایی در آلوده کردن آب های زیرزمینی، جایگزین هایی مانند پراکسید هیدروژن و مواد شوینده در دی اکسید کربن مایع استفاده می شود.

محصولات حاوی تتراکلرواتیلن

• چربی گیرهای فلزی (برای قطعات خودرو و موتورهای الکتریکی).
• پاک کننده لک/لکه (برای لباس، فرش یا مبلمان).
• روان کننده ها و گریس ها
• جلا دهنده فلز و سنگ
• رنگ ها و پوشش ها از جمله پاک کننده رنگ و پوشش
• کپک زدا و درزگیرهای ضد کپک

روش تولید تتراکلرواتیلن

بیشتر تتراکلرواتیلن از اتیلن از طریق 1،2-دی کلرواتان تولید می شود. هنگامی که 1،2-دی کلرو اتان با کلر تا دمای 400 درجه سانتیگراد گرم می شود، تتراکلراتیلن تولید می شود.

این واکنش را می توان با مخلوطی از کلرید پتاسیم و کلرید آلومینیوم یا کربن فعال کاتالیز کرد. تری کلرواتیلن محصول جانبی اصلی واکنش است و از آنجایی که هر دو مواد شیمیایی تجاری قابل فروش هستند، روش صنعتی معمولی جمع آوری هر دو محصول و سپس جداسازی آنها با تقطیر است .تتراکلرواتیلن همچنین می ‌تواند از مخلوطی از هیدروکربن‌ های سبک نیمه کلردار ساخته شود که هنگامی که این ترکیبات در حضور کلر اضافی گرم می شوند، به مخلوطی از تتراکلرواتیلن، تتراکلرید کربن و کلرید هیدروژن تبدیل می شوند.

این ماده شیمیایی در بیشتر محصولات خانگی مانند رنگ برنده ها، پوشش های چوبی، چسب ها و روان کننده ها یافت می شود. این ترکیب به عنوان یک عامل پاک کننده خشک و چربی زدای فلزات شناخته شده است.

کاربردهای تتراکلرواتیلن

• به عنوان یک حلال برای بسیاری از مواد آلی در واکنش های مختلف استفاده می شود.
• برای حذف گریس از قطعات فلزی خودرو و سایر صنایع فلزی استفاده می شود. 
• به عنوان یک ترکیب شیمیایی دارای خاصیت تمیز کننده با سایر کلروکربن ها استفاده می شود.
• به عنوان یکی از مواد تشکیل دهنده در پاک کننده های رنگ و لکه برها استفاده می شود. 
• آشکارساز نوترینو دستگاهی است که در فیزیک برای مطالعه نوترینوها استفاده می شود که در آن از تتراکلراتیلن استفاده می شود.  
• از مقادیر کم آن به عنوان ورمیفیوژ استفاده می شود.

سایر کاربردهای تتراکلرواتیلن

• ساخت و استفاده برای تمیز کردن محصولات خودرو.
• تولید فلوروکربن.
• تولید آفت کش ها، بیشتر در بخور غلات .
• به عنوان سیال عایق و گاز خنک کننده در ترانسفورماتورهای الکتریکی.
• در صنعت زغال سنگ، نفت و در صنعت چاپ و ساخت و استفاده از چسب.  

ایمنی تتراکلرواتیلن

مانند بسیاری از هیدروکربن‌های کلردار، تتراکلرواتیلن یک ضعیف کننده سیستم عصبی مرکزی است و استنشاق بخارات آن (به ویژه در مناطق بسته و دارای تهویه ضعیف) می‌تواند باعث سرگیجه، سردرد، خواب ‌آلودگی، گیجی، تهوع، مشکل در صحبت کردن و راه رفتن، بیهوشی و مرگ شود.

پس از تماس طولانی مدت با پوست، تتراکلرواتیلن ممکن است چربی های پوست را حل کند و در محیط های کاری که افراد در معرض غلظت های بالا قرار گرفته اند، باعث تحریک شدید پوست شود.

این ماده شیمیایی معمولاً در یک محیط خنک، خشک و با تهویه مناسب به دور از عوامل اکسید کننده نگهداری می شود. به عنوان یک حلال اغلب در ظروف درب دار مانند ایزوتانک های ساخته شده از فولاد ضد زنگ، آلومینیوم یا فولاد کربنی ذخیره می شود.